Si. Se pregunto: Quen é Paulina Chiziane? A resposta moi maioritaria vai ser o silencio, como sempre que preguntamos pola galegolusofonía. Ese silencio vergoñento.. Porque se chego a preguntar, por sinal, quen é Almudena Grandes, toda a xente tería pouco ou moito que dicir. Pasa isto por vivirmos máis atentos á cultura colonizadora castelá, que á que se expresa en linguas “irmás” (aceptemos esta convención) e que loitou e venceu os colonizadores. Loitou e venceu, aceptémolo así, non deixa de ser unha razón moi poderosa..
E xa les digo unha cousa, Almudena Grandes (1960) nin en soños se pode comparar a Paulina Chiziane (1955) medindo o valor da súa obra. Así de simple e categórico.
Como isto é unha mínima aproximación á figura de Paulina Chiziane, descúlpenme ás présas.
Primeiramente, eviarlle os parabéns tamén desde a Galiza, desde esta humilde bitácora que ten como epicentro o mundo da literatura. Non é pouco ser a primeira muller africana en recibir o Premio Camões de literatura, xusto nun momento no cal ela parecía ter renunciado a seguir escribindo (2016), cansa de ter que dar tantas explicacións, de xustificarse asi mesma como muller negra, a súa postura política de esquerda nacionalista, anticolonialista e feminista…cansa de que lle demandaran que escribria “literatura bonita”, é dicir literatura non conflitiva…cando a súa vida (e a nosa, non se esquenza) é puro conflito. Tamén porque escribindo sobre o que A rodea, sobre o día día, sobre a realidade vivida non lle queda máis remedio se non quere mentir. É o que teño dito tantas veces: as escritoras negras non son libres á hora de escribir, desde que senten a necesidade de loitar contra a inxutiza.
Teñen máis información, aquí.
Paulina Chiziane á primeira escritora negra do Mozambique. E a primeira romancista romancista negra mozambicana tamén. O seu primeiro romance é de 1990, Balada de amor ao vento e o último é de 2017, O canto dos escravizados. Entre os nomes que influíron na súa escrita cabe citar os de Glória de Sant Anna e tamén o de Carolina María de Jesús, ademais das mozambicanas Lilia Momplé. e Noémia de Souza.
Con todo, ela renega de que ser considera a primeira romancista negra mozambicana sexa un mérito, que o é, porén tamén é unha maneira de silenciar ou ocultar as loitas vitais que impreganan a súa obra…o cal é que realmente ten valor e debe ser posto en destaque.
Sobre o feminismo negro de Paulina Chiziane, déixo esta ligazón onde Adelto Gonçalves o analiza a través da súa obra..
Tamén recomendo a lectura deste artigo (Wérlem M dos Santos) que xunta e analiza o pensamento a Paulina Chiziane, Simone de Baeuvoir e Cecília Meireles..
A cerca súa poesía-resistencia, este artigo de Débora Nascimento
Paulina Chizianane, que eu saiba, foi traducida ao alemán, castelán, italiano, inglés e mesmo serbio.
Máis información sobre a súa traxectoria literaria, aquí.
E, na Galiza. Nada de nada. Vergoñento.
Finalmente, localicei dous poemas seus:, Van despois, antes quero recomendar seguir o seu Facebook
ESCRAVATURA ABOLIDA
Escravatura abolida. Gritos de euforia
Letras mortas nas cartas de alforria
Fim do assalto ao continente africano
Morte da dor e ressurreição dos fantasmas
Quem vai cultivar as plantações de cana-de-açúcar?
Quem vai lavar a loiça (sic) depois da pantagruélica refeição?
Quem pagará o salário ao batalhão de escravos libertos?
Quem? O antigo patrão ou as suas ociosas senhoras?
Morreu a escravatura ostensiva, oficial, legal
Os traficantes de gente organizam-se novamente
E a escravatura ressurge silenciosa, sutil, invisível
Nos cantos mais sombrios do mundo
Agora é a escravatura sexual que atormenta as mulheres
Escravatura do vício, do crime organizado, dizimando jovens
Esposas e filhas escravizadas na cozinha da casa
E todo o planeta terra escravizado nas malhas da globalização
Escravatura abolida?
Escravatura antiga com nova face
Vestido novo em corpo velho!
………………………………………..
Sou
Sou o canto dos ventos, o canto dos pássaros
O canto das ondas de todos os oceanos
Embalando a dor dos cativos a caminho da escravatura
Suavizando o desespero dos negros no fundo do porão
Sou o grito de revolta pela dor do chicote
Sobre os corpos nus empilhados no escuro
Choro pelos negros que morrem
Diante da tirania impiedosa dos homens do mar
Sou o canto de esperança no ciclo das estações
Derramando lágrimas de fome, de dor e de medo
Vencendo o frio tenebroso das trevas de hoje
Para viver momentos luminosos na próxima geração
Fui escravizado pela força das armas
Trabalhei a vida inteira como uma besta
Para receber do meu dono uma mão de feno
E um púcaro de água turva